‘Wat gaat goed en wat kan beter?’

We horen het vrijwel dagelijks: de arbeidsmarkt heeft dringend kandidaten nodig. De urgentie om mensen aan een baan te helpen neemt toe en dat zal voorlopig ook zo blijven. Tegelijkertijd staan er nog heel veel mensen langs de kant. Tijdens de bijeenkomst ‘Werk aan de winkel!’, op 19 mei in De Lakenhal in Leiden, hebben zo’n 40 professionals, werkzaam bij instanties, instellingen en gemeenten uit de regio hun ervaringen gedeeld. Wat doen we al om langdurig werklozen een zetje richting werk te geven? Wat gaat er goed? En waar liggen knelpunten en kan het wellicht beter?”

Het initiatief voor deze bijeenkomst was afkomstig van Dress for Success Leiden. Voorzitter Ton de Bruin: "Wij zijn een volledige vrijwilligersorganisatie en helpen mensen zonder werk en met een smalle beurs op hun weg naar een baan. In de vorm van een professioneel kledingadvies en met een gratis set kleding waar ze mee voor de dag kunnen komen." Sinds kort kunnen deze werkzoekenden bovendien (ook gratis) naar Douglas voor gezichtsverzorging. En een samenwerking met Leidse kappers staat op stapel.

Borst vooruit

De afgelopen 12,5 jaar heeft Dress for Success Leiden zo al heel veel mensen gekleed en de resultaten bleven niet uit. Ton: "Meer dan tweederde van de kandidaten krijgt nadat ze bij ons zijn geweest de baan waarop ze solliciteerden. De nieuwe kleding die zij bij ons krijgen geeft sollicitanten echt een boost. De borst gaat als vanzelf vooruit, een glimlach verschijnt. ‘Hier wordt voor het eerst ‘u' tegen me gezegd’, riep een klant laatst in de winkel. Want ook dát is belangrijk: mensen serieus nemen. En naar ze luisteren.”

Mooi, nuttig cadeau

Helaas is de drempel voor sollicitanten om naar de winkel aan de Leidse Janvossensteeg te komen nog wel behoorlijk hoog, constateert de voorzitter. "Het is niet stoer om gratis kleding te scoren. Al helemaal niet als je daarvoor geselecteerd wordt. Dit zien we graag anders. Een bezoek aan onze winkel zou eigenlijk standaard onderdeel moeten uitmaken van het re-integratietraject. De kleding is een cadeau. Een mooi cadeau. Een nuttig cadeau. Gewoonweg omdat het iedereen op weg helpt.”

Stof tot nadenken

In dit swipezine blikken we terug op de highlights van ‘Werk aan de winkel!'. Dat werd geen bijeenkomst met panklare oplossingen, maar wel eentje met voldoende stof tot nadenken. Ton: "We hopen dat de resultaten van de rondetafeldiscussie en de inhoud van dit swipezine ertoe bijdragen om met nieuwe energie en creativiteit die mensen te helpen die net dat zetje extra nodig hebben om de weg naar werk te kunnen vinden.”

Dit doet Dress for Success Leiden

Wat doet het met jou als jij in het nieuw wordt gestoken, voordat je op sollicitatie gaat? Een korte impressie op video.

Jan-Jaap de Haan, manager De Binnenbaan:

‘Juist nu zijn er mogelijkheden'

De teller van het aantal vacatures per honderd werkzoekenden staat op 133. “En dat is ongekend hoog”, constateert Jan-Jaap de Haan, manager bij werkbedrijf De Binnenbaan. Hij trapte de bijeenkomst 'Werk aan de winkel!' van Dress for Success Leiden af en ziet juist nú allerlei mogelijkheden om langdurig werklozen aan een baan te helpen.

Nederland is kampioen kampioen deeltijdwerken. Jan-Jaap: “Voor veel mensen is dat fiscaal aantrekkelijk. Bovendien doen we graag andere nuttige dingen met onze tijd.”

Hoger minimumloon en gratis kinderopvang

Als we mensen willen verleiden op de arbeidsmarkt te komen, zullen werkgevers betere contracten moeten bieden, stelt hij. “Een hoger minimumloon kan helpen om onbenut arbeidspotentieel aan te boren.” Kinderopvang blijkt daarnaast een andere belangrijke belemmerende factor. Jan-Jaap: “Voor mensen met lagere inkomens zou dat goedkoper of zelfs gratis moeten worden.”

Loonkostensubsidie en jobcarving

Ook moeten we vaker loonkostensubsidie inzetten, denkt hij. "En laten we dan ook praktijkgerichte scholing laagdrempeliger maken." Via jobcarving en sociaal detacheren valt wellicht ook nog veel te winnen. Jan-Jaap: “Laat een nieuwe werkplek gelijk oplopen met bijvoorbeeld schuldhulpbegeleiding.”

Geld is onderweg

Er is werk aan de winkel, constateert hij. “Het goede nieuws is: er is geld onderweg. Geld van de overheid waarmee we de armoede kunnen bestrijden en werkgelegenheid kunnen bevorderen. Op heel veel verschillende manieren.”

Beter netwerk

Vrijwilligers en maatschappelijke organisaties als Dress for Succes Leiden zijn daarbij onmisbaar. Jan-Jaap: “Jullie komen op meer plekken dan overheidsorganisaties en bieden hulp in natura. Jullie hebben vaak een beter netwerk, meer tijd en werken persoonlijker. Ook staan jullie vaak náást de kandidaat.” Dat helpt hen om daadwerkelijk stappen te kunnen zetten. Iets wat ook echt nodig is, besluit hij. “Want iedereen verdient een plek op de arbeidsmarkt.”

‘Eerst het hart, dan de wet en de euro’

Wat gaat er goed?

We doen met elkaar al best heel veel om langdurig werklozen aan een baan te helpen. Wat gaat er al goed? Deelnemers aan de rondetafeldiscussie ‘Werk aan de winkel!’ wisten in korte tijd heel veel positiefs op te noemen.

Soms kleuren we buiten de lijnen

Lef. Dat hebben we allemaal. En dat is nodig om ons werk goed te kunnen doen. Soms moeten we burgerlijk ongehoorzaam durven zijn. Net buiten de lijnen kleuren, zodat we die ene werkzoekende dat zetje in de rug kunnen geven waardoor hij of zij die baan krijgt.

Eerst volgen we ons hart

Een voorbeeld: Als iemand in een traject van zes maanden zit en we zien dat een zevende maand het verschil kan maken, dan krijgt hij die maand gewoon. Dan verzinnen we daar iets op. In het belang van de klant. Hart, wet en euro. In die volgorde werken we. Als eerste volgen we ons hart. Dan kijken we hoe we dat wettelijk en financieel regelen.

We weten elkaar te vinden

We weten elkaar - gemeentelijke instellingen én dienstverlenende organisaties - goed te vinden. In het echt, en tegenwoordig steeds vaker online. En we slagen erin een goede band met onze klanten op te bouwen. Dat is cruciaal. Want mensen die ons niet vertrouwen, komen niet naar ons toe. Samenwerking is nodig om de kandidaat maatwerk te bieden. Of dat nou een digitale les, schoffelwerk, of een taalcursus is.

We denken met de klant mee

We denken mee met de klant en begeleiden ze in hun loopbaanontwikkeling. Iedereen heeft een eigen verhaal. Soms gaat het om problemen in de privésfeer die eerst opgelost moeten worden om uberhaupt over werk na te kunnen denken. Iemand anders is een stap verder en leren we werknemersvaardigheden. We helpen werkzoekenden met solliciteren en sollicitatiegesprekken. We scholen ze om. En we bieden ze werkervaringsplekken.

We praten niet over ze, maar met ze

Het gaat er altijd om dat werkzoekenden onderdeel van de maatschappij worden. Dat ze zelfvertrouwen krijgen. Ertoe doen. We hebben onze klanten en hun wensen duidelijk in beeld. We praten niet over ze, maar met ze. Samen halen we boven tafel waar ze naartoe willen. En we zorgen liefst voor een zachte landing op de werkvloer.

Vijf uitspraken uitgelicht

Met elkaar onderzoeken wat goed gaat en wat beter kan. Maar ook: inzichten delen. En plannen maken voor de toekomst. Tijdens de bijeenkomst 'Werk aan de winkel!' gebeurde dat allemaal tegelijk. Vijf gehoorde uitspraken uitgelicht.

‘Ze willen allemaal aan de slag’

“Vaak hoor ik vooroordelen over de doelgroep waar we mee werken. Ze zouden niet willen werken en niet communicatief zijn. Ik herken me daar helemaal niet in. Schatten zijn het. En ze willen allemaal aan de slag.”
Ignart Verweij, consulent DZB, Leiden

‘Een stukje verder helpen’

“Ik word blij als ik een groep kandidaten met elkaar zie praten met Nederlands als verbindende taal. Dan zie ik dat ze vrienden maken. Dat ze zich beter voelen. Ik heb dan het gevoel dat ik ze een stukje verder heb geholpen.”
Suzan Tirion-van der Goes, coach sociale activering, Vrijwilligers Centrale Wassenaar

‘Een baan kan die plek worden’

“Mensen die bij ons binnenkomen zijn ziek. Een pil verzacht dan de pijn. Maar lost niets op. Wil je echt herstellen, dan heb je een plek in de maatschappij nodig. Een baan kan die plek worden. Werk betekent veel.”
Yolanda van Hees, IPS/trajectbegeleider/jobcoach, GGZ Rivierduinen

‘Het mag best simpeler en inclusiever’

“Ikzelf word thuis al helemaal tureluurs van de administratieve rompslomp. Voor werkzoekenden die door de situatie waarin ze verkeren met stress leven moet dat een ramp zijn. De papierwinkel is te groot. En te ingewikkeld. Ik werk nu ruim een jaar in dit domein. En telkens als ik denk dat ik door heb hoe het werkt, loop ik weer ergens tegenaan. Het mag eenvoudiger en inclusiever. Dat gaat mij en mijn collega’s ook helpen om ons werk nog beter te doen.”

Noëlle ter Woerds, directeur DZB Leiden

'Regels werken belemmerend'

Wat kan er beter?

Natuurlijk is het niet allemaal koek en ei. Er gaat ook veel nog niet goed in al onze pogingen om langdurig werklozen een stap op weg te helpen. Onderweg lopen we tegen tal van knelpunten aan. Dit zijn de belangrijkste knelpunten die deelnemers aan de rondetafeldiscussie ‘Werk aan de winkel!’ definieerden.

Geen regelruimte en mandaat

Helaas ontbreekt het professionals vaak aan regelruimte en mandaat om de kandidaat op een efficiënte manier verder te helpen. Ingewikkelde wetgeving en beperkte financiële middelen vormen regelmatig een obstakel. Regels zijn nogal eens ingewikkeld. Voor dienst- en hulpverleners, maar vooral voor onze kandidaten, de werkzoekenden. De regels worden als beklemmend ervaren en werken belemmerend.

Meerdere gemeentelijke loketten

Werkzoekenden lopen vaak met meerdere hulpvragen rond. Daarvoor moeten ze naar allerlei verschillende gemeentelijke loketten toe. En telkens opnieuw moeten zij dan weer hun verhaal ]vertellen. Helaas is dat ene loket er nog niet, waar de burger met al zijn vragen terecht kan en indien nodig doorverwezen wordt naar de passende dienstverlener.

Kinderopvang vaak een bottleneck

Kinderopvang is een must. Maar in de praktijk blijkt het vooral een belemmering. Er is sprake van wachtlijsten, of het is er wel plek maar dan is het duur. Werkgevers zouden eigenlijk hun werknemers een garantie moeten kunnen bieden voor kinderopvang. Bijvoorbeeld door samen te werken met een leerwerkbedrijf. Of door dit intern te regelen.

Meer ruimte voor potentie en talenten

Niet de cv maar potenties en talenten moeten in sollicitaties het verhaal van de kandidaat vertellen. En laten we de rollen vaker omdraaien. Bedrijven laten pitchen bij werkzoekenden, bijvoorbeeld. Zij zijn het tenslotte die werknemers nodig hebben.

Meer praktijkleren

We kunnen nog meer inzetten op praktijkleren. Een grotere diversiteit in de werksoorten die we onze kandidaten aanbieden is wenselijk. Er is een groeiende vraag naar allerlei verschillende ambachten. Werkzoekenden zouden hierin geschoold kunnen worden. Met duidelijke afspraken over baanzekerheid. Met het herintroduceren van ambachten valt veel te winnen.

Financiële zekerheid bieden

Betaal kandidaten voor wat ze doen als ze dat goed doen. Ook als ze niet in staat zijn om regulier aan de slag te gaan. De werkervaringsplaats, de stage, de kinderboerderij; ze hebben hart voor de zaak. Geef ze de vrijwilligersvergoeding waar ze recht op hebben. En maak daar een regel van. Bied nieuwe werknemers financiële zekerheid. Zet uitzendwerk in als proeftijd. Houd minimaal zes maanden detachering aan. Mét een loondoorbetalingsverplichting.

Gertru Diender, directeur Participatie en Maatschappelijke ontwikkeling, gemeente Leiden:

‘Iedereen wil ertoe doen’

Het slotwoord van de bijeenkomst 'Werk aan de winkel!' was voor Gertru Diender, directeur Participatie en Maatschappelijke ontwikkeling bij de gemeente Leiden. Wat is haar opgevallen?

We doen wat we kunnen

“Lef, kracht en betrokkenheid. Dat heb ik teruggezien op de bijeenkomst van Dress for Success Leiden. En wat ben ik dáár trots op. We doen wat we kunnen om mensen aan werk te helpen. En dat is heel veel. Veel mensen hebben hierdoor een plek gevonden in de maatschappij.”

Er zijn lichtpunten

“Een beperking waar we allemaal mee te maken hebben is de wetgeving. We kunnen niet altijd doen wat we willen doen. Waar we goed in zijn. En dat wringt. Gelukkig zijn er lichtpunten en komen er met het nieuwe kabinet wetswijzigingen mee die ons gunstig gezind zijn. Niet helemaal zoals we willen, maar wel de goede kant op. En er komt geld onze richting op. Niet genoeg om alles aan te pakken, wel genoeg om stappen te zetten. En daar gaan we goed gebruik van maken.”

Richting, ruimte en ruggensteun

“Waar ik ook trots op ben, is de goede samenwerking tussen partners binnen de gemeente Leiden en bedrijven. Wat wij werkzoekenden bieden? Richting, ruimte en ruggensteun. En door onze krachten te bundelen kunnen we hierin maatwerk leveren.”

Wij nemen ze aan de hand

“Bijna iedereen wil aan het werk. Onderdeel zijn van de maatschappij. Ertoe doen. Langdurig werkzoekenden zijn bang voor wat er komen gaat en om fouten te maken. Vaak durven ze zelf die eerste stap niet te zetten. Zij hebben extra aandacht nodig. Wij nemen ze aan de hand. We luisteren naar ze en nemen ze serieus. Die verbinding werkt. We zien dat ze hun zelfvertrouwen terugkrijgen.”

Heel veel aandacht

“Dress voor Succes Leiden helpt ze al 12,5 jaar dat zelfvertrouwen uit te stralen. Met een pak, een geurtje, en straks ook een voucher voor de kapper. Maar vooral met heel veel aandacht. Dank voor dit mooie en ontzettend belangrijke werk!”

'Succesverhalen'

Voormalig Leids stadsdichter Marianne van Velzen draagt Dress for Success Leiden een warm hart toe. En vice versa. Zo prijkt op de gevel van de winkel aan de Leidse Janvossensteeg niet toevallig een muurgedicht van Marianne. Geïnspireerd schreef ze er zelfs meerdere. Eentje daarvan is 'Succesverhalen'.

Colofon

Dit swipezine is gemaakt in opdracht van Dress for Success Leiden en bevat de hoogtepunten van de rondetafeldiscussie 'Werk aan de winkel!', een bijeenkomst die op 19 mei 2022 plaatsvond in De Lakenhal in Leiden.

Dit magazine is samengesteld door het volgende mediateam van On the Spot:

Coördinatie en eindredactie: Eric Went
Teksten: Jos van Duinen
Fotografie: Stefanie uit den Boogaard
Video: Edwin Weers
Vormgeving en techniek: Peter Minnee en Loek Weijts