Menu
De zorg- en hulpverleners die deze week naar een van de bijeenkomsten over de Gezonde en Kansrijke start zijn gekomen stappen direct bij binnenkomst al nietsvermoedend in een serious game. Bij het koffiezetapparaat raken ze het eerste muntje al kwijt. Even verderop koste één witte boterham met een cupje jam of pindakaas ook een muntje. Eenmaal bij het toilet aangekomen, waar ook een muntje wordt gevraagd, ontstaat er dus een probleem. Een vrouw gaat, ietwat genereerd, haar boterham terugbrengen. Het toilet heeft meer prioriteit.
Gespreksleider Jamie Tio kan de kwestie gelukkig snel ophelderen. Hij nodigt het gezelschap uit voor de rest van de serious game en, later, voor een luxer broodje. De deelnemers reageren aangenaam verrast. Het zet je gelijk op scherp voor het onderwerp van die dag, vinden ze. Want dat gaat over gezonde stressloze eerste 1000 dagen creëren voor kinderen. Maar hoe doe je dat als je geen dak boven je hoofd hebt, geen geld hebt voor eten, laat staan voor de eigen bijdrage voor de kraamzorg. Dat gaan ze het in het half uur erna zelf ervaren.
In tweetallen moeten ze op pad met een stempelkaart om alles te regelen wat er in de eerste 1000 dagen van een kind geregeld moet worden. Ze krijgen allemaal een rol. Er is een zwangere jonge vrouw die geholpen wordt door haar moeder. Er is een oudere man die mee moet met zijn scharrel die – zo wordt hem nu duidelijk, niet helemaal per ongeluk – zwanger is geworden. Een ander stel heeft een ingewikkelde knipperlichtrelatie, en er is ook een Eritrees koppel dat nog niet veel van Nederland en de taal begrijpt.
In twee rondes – voor en na de bevalling – van een kwartier proberen ze zoveel mogelijk te regelen. De kinderbijslag, de kinderopvangtoeslag, een kinderwagen, zwangerschapsverlof, een lening bij de bank, kraamzorg, en kraampakket, kinderopvang, het kind erkennen en aangeven, registreren bij de zorgverzekeraar, anticonceptie regelen, kolfafspraken met de werkgever en zo zijn er nog een hele trits zaken die geregeld moeten worden. En helaas kan dat niet allemaal in een keer bij één loket. Bovendien, ontdekken de deelnemers, zijn loketten regelmatig zo maar gesloten. Iets wat de meeste deelnemers helaas ook wel herkennen bij hun eigen organisatie.
Ook lastig is dat sommige zaken alleen maar online geregeld kunnen worden of telefonisch. De zaken met de zorgverzekeraar bijvoorbeeld, daarvoor kunnen ze alleen maar bellen. Sommige deelnemers pakken dat handig aan en gaan al bellend in de rij staan bij een ander loket. Maar voor het Eritrese stel is de taal al lastig zat en bij een ander koppel is het beltegoed op. Daar komt bij, ontdekken de aanstaande vaders en moeders als ze na tien minuten eindelijk aan de beurt zijn, dat ze de baby eerst moeten aangeven bij de gemeente voordat ze zaken kunnen doen met de zorgverzekeraar.
De zwangerschap verloopt ook niet bij iedereen soepeltjes. De knipperlichtrelatie gaat definitief uit. De zwangere vrouw in kwestie moet alleen door. Andere vrouwen krijgen een spoedkeizersnede. Iedereen kan er hartelijk om lachen maar het spel mist zijn uitwerking niet. Binnen een half uur zijn de meeste deelnemers gestrest en gefrustreerd vertellen ze na afloop.
Ze praten allemaal regelmatig met zwangere vrouwen en moeders met jonge kinderen in hun praktijk en ze weten dat er een hoop geregeld moet worden maar nu ze het zelf voelen begrijpen ze het pas echt. “Wat erg is dit eigenlijk. En dan zijn wij nog stabiele goed opgeleide mensen. Mijn cliënten zitten over het algemeen zwaar in de problemen. En we gooien ze gewoon in het diepe. Dat moet echt anders.”
De hulpverleners nemen zich voor om hun cliënten veel meer bij de hand te nemen. Veel beter uitleggen wanneer ze wat moeten doen en waar dat precies kan. En ook vertellen wat die instantie nog meer voor hen kan betekenen. Want dat is ook opgevallen. Bij de zorgverzekeraar kon je een aantal zaken tegelijk regelen, maar dat gaf de zorgverzekeraar zelf helemaal niet aan, ontdekt een vrouw. “En zo was dat ook op bij andere organisaties. Je moet voortdurend zelf goed doorvragen om verder te komen. Het is niet zo dat de mensen achter het loket jou vertellen wat ze nog meer voor je kunnen betekenen als je zwanger bent.”
De deelnemers ontdekken ook dat ze meer aan de andere mensen in de rij hebben. Die komen met tips en advies en luisteren tenminste echt naar je. “Die mensen achter de loketten zeggen alleen maar wat zij wel en niet kunnen doen. Ze luisteren niet naar wat jij nodig hebt en denken ook niet met je mee. Ze antwoorden gewoon: ‘weet ik niet’”, reageert een vrouw stomverbaasd.
Andere deelnemers waren oprecht verbaasd over hun eigen keuzes. Een verpleegster die kwetsbare moeders begeleid vindt dat haar cliënten niet altijd de meest verstandige keuzes maken tijdens hun zwangerschap. “Maar warempel kreeg ik mijn eerste stempel omdat ik babykleertje had gekocht. Ik vond die andere rijen zo lang, dus ik dacht ik doe eerst de babywinkel dat is ook wel zo leuk. Feitelijk deed ik dus precies het zelfde als mijn cliënten. Dat is wel een eyeopener.”
Sabine Talloway, jeugdverpleegkundige GGD:
“Ik kan in mijn werk nog wel eens foeteren op sommige vaders. Maar toen ik in de serious game de rol van vader speelde, leefde ik mij dusdanig in dat ik toch meer begrip kreeg voor zo’n man. Dat vond ik bijzonder om te ontdekken. Daarnaast ben ik blij dat ik weer veel mensen ontmoet heb met wie ik contact blijf onderhouden. Zij kunnen van pas komen bij mijn werk.”
Angela Frijmersum, kwartiermaker Noord:
“Ik speelde in het spel een zwangere vrouw met diabetes. Maar ik ben dus helemaal niet bij de diëtist geweest. Er stonden overal lange rijen, ik kwam er niet door. En toen kreeg ik plots een spoedkeizersnede en kon ik niks meer regelen. Dat was ronduit shocking. Ik voelde me erg machteloos. Ik praat regelmatig met cliënten met soortgelijke ervaringen, maar nu voelde ik het echt. Die stress, die frustratie. Vreselijk. Dat moet echt beter. Ik ben kwartiermaker. Mijn taak is echt om te verbinden. Dus ik weet wat mij te doen staat!”
Sitaya Zomer – gynaecoloog in opleiding, Amsterdam UMC:
“Wat ik na vandaag anders ga doen? Mijn patiënten veel beter begeleiden bij doorverwijzingen. Tijdens het spel dat we vanmiddag speelden, ervoer ik aan den lijve dat we dat zelf helemaal niet doen. We zeggen heel gemakkelijk dat je voor de kinkhoestvaccinatie bij de GGD moet zijn en na de bevalling bij het consultatiebureau. Maar waar ouders de GGD kunnen vinden, of ze een afspraak moeten maken en hoe, dat vertellen we er nooit bij. Terwijl ik best veel zwangere vrouwen behandel die dat misschien helemaal niet weten. Bovendien kan het voor hen allemaal ook heel stressvol zijn.”
