Linda Roodnat: ‘Luisteren zonder vragen’

Haar gesprekspartners zijn slachtoffer van een zedenmisdrijf. Als zedenrechercheur bij politie Rotterdam moet Linda Roodnat dus heel zorgvuldig luisteren. Zonder inkleuring, maar wel met een doel.

Hoe luister je in jouw werk?

“Luisteren is vooral je mond houden. De ander ruimte geven. Als ik een slachtoffer van seksueel misbruik spreek, heb ik in mijn hoofd 100.000 vragen. Maar die zijn niet van belang. Ik wil het pure verhaal krijgen over wat er precies is gebeurd.”

Hoe krijg je dat?

“Wij beginnen met wat we de free recall noemen: ‘Vertel maar’. En dan gaan slachtoffers praten over waar zij op dat moment over willen praten. Als je vragen stelt, geven mensen antwoord op die vraag. Als ze de ruimte krijgen om te vertellen, komt er veel meer.”

Stel je dan helemaal geen vragen?

“We vragen wel door op wat we te horen krijgen bij de free recall. Bijvoorbeeld: ‘Je zegt dat je seks hebt gehad, wat bedoel je precies met seks?’ Wij doen nooit aannames en vullen nooit in. Penetratie, anaal, vagina zijn woorden die misschien algemeen bekend lijken. Vaak blijken mensen er eigenlijk iets anders mee te bedoelen. We stellen ook geen suggestieve vragen, zoals: ‘Heeft hij ook aan je borsten gezeten?’ We vragen liever of er nog andere handelingen zijn gebeurd.”

Hoe help je slachtoffers om over zoiets heftigs als seksueel misbruik te praten?

“Bij het eerste gesprek leg ik uit dat ik me kan voorstellen hoe vervelend het is om het erover te hebben, maar dat wij bij ‘zeden’ gewend zijn om de hele dag over seks te praten. We bouwen het gesprek rustig op. En als het echt niet lukt, dan noem ik de ‘lastige’ woorden eerst gewoon een keer op. Dat maakt het daarna makkelijker voor ze.”

Wat moet je kunnen om écht te luisteren?

“Je moet de diepte in willen gaan. Oprecht geïnteresseerd zijn, ook al past wat je hoort misschien niet in je eigen normen en waarden. Iedereen verdient het om zijn of haar verhaal te mogen vertellen. En tegelijkertijd moeten wij als rechercheurs ons doel voor ogen houden; wat wil ik weten? Sommige slachtoffers bedanken ons voor het luisterend oor. Soms zijn we de enige aan wie ze hun ervaring vertellen. Die ene keer kan voldoende zijn om weer verder te kunnen.”