Naar ‘natuurlijk’ koele gebouwen

Net als de regenton is het koele gebouw al eeuwenoud. Wie naar oude boerderijen kijkt ziet dat ze niet altijd loodrecht op de weg staan. Ze hebben een noord-zuid oriëntatie, met aan de noordzijde werkvertrekken, aan de zuidzijde het woongedeelte. Ramen zijn standaard voorzien van luiken en ook beplanting speelt een rol in de klimaathuishouding. Aan de noordzijde staan naaldbomen die in de winter groen blijven en de koude wind breken. Aan de zuidzijde staan loofbomen – vaak leilindes – die ’s winters het spaarzame licht doorlaten en in de zomer de kamers heerlijk koel houden.

De TU Delft werkt aan verrijking van deze antieke boerenwijsheid met nieuwe technologische kennis. In het project Klimaat Kwartier / The Green Village ontwikkelt men nieuwe woningontwerpen en toepassing van innovatieve materialen en technieken die onder andere oververhitting buiten de deur houden. Sommige architecten nemen koelte mee in het ontwerp van toekomstbestendige woningen. Architectenbureau en-en heeft een basisontwerp voor koele woningen, waarbij ook de directe omgeving een plaats heeft.

Warmte-Koude-Opslag (WKO) is een van de technieken die de zomerse koeltevraag kan verbinden met de winterse warmtevraag. In de Limburgse mijnstreek maakt men gebruik van een waterreservoir in de oude mijngangen. De overtollige warmte in gebouwen wordt in de zomer afgevoerd en opgeslagen in dit reservoir. In de winter is dit reservoir de bron voor verwarming van dezelfde gebouwen. Niet iedere gemeente of regio heeft de beschikking over een voldoende grote buffer, maar waar dat wel het geval is dit een uitgelezen combinatie van zomerse koeltebehoefte en winterse warmtevraag. Een voorbeeld is te vinden in het Ramplaankwartier in Haarlem, waar bewoners zelf het initiatief namen voor een WKO.