Colofon
Deze website is gemaakt in opdracht van GGD Amsterdam.
Teksten: Karlijn Broekhuizen en Robin Ouwerkerk
Eindredactie: Karlijn Broekhuizen
Fotografie: Olivier Middendorp
Vormgeving en techniek: Lisanne Gottenbos
Op het podium staat een pop. Het is de fictieve baby die na de netwerkbijeenkomsten Gezonde en Kansrijke Start in 2023 werd doorgegeven tussen mensen die betrokken zijn de eerste 1000 dagen van een kind. Van verloskundige tot jeugdarts. En van vrijwilliger tot welzijnswerker. Die eerste 1000 dagen van een kind zijn cruciaal om een kind een goede start in het leven te geven.
De netwerkbijeenkomst in Zuidoost staat in het teken van het informele netwerk rondom het kind, de moeder en het gezin, vertelt Daniëlle Kretz, programmamanager Gezonde en Kansrijke Start. “Niemand kan het in zijn eentje doen. Men zegt niet voor niets: It takes a village to raise a child. Hoe meer mensen om een gezin heen staan hoe beter.” Deze netwerkbijeenkomst is bedoeld om met formele en informele organisaties te werken aan een sterk informeel netwerk rond het kind, vertelt Kretz. “We bekijken hoe we deze samenwerking structureel kunnen maken.”
Een aantal van die informele organisaties vertelt tijdens de bijeenkomst wat zij kunnen betekenen voor moeder of kind. Een van hen is Titia Koppers van Home-Start. “Moeders met jonge kinderen hebben op essentiële momenten een heel klein netwerk. Zeker als het moeders zijn die niet in Nederland geboren zijn. Die hebben iemand nodig om hun zorgen mee te delen, maar ook om mee te gaan naar bijeenkomsten om hun netwerk te vergroten. Of voor de gezelligheid.” Home-Start biedt ervaren en opgeleide vrijwilligers die opvoed- en gezinsondersteuning bieden bij alledaagse, lichte opvoedvragen. Koppers: “Wat die vrijwilliger gaat doen, is aan de ouder. Dat kan zijn: aandacht voor het kind. Even samen naar het park. Of de vrijwilliger is de persoon bij wie de moeder haar verhaal kwijt kan.”
Op de tafel staat een opstelling met poppetjes op een vel papier met drie cirkels. De vraag aan de deelnemers is: wie helpt jou als je door een gebroken been zes weken aan huis gekluisterd bent? Vaak genoemd: partner, familie en buren. “Voor ons is het goed te doen”, zegt een jeugdverpleegkundige. “Maar als je geen netwerk hebt, dan is dit lastiger in kaart te brengen.”
En precies daarover gaat het in de casus Sita: een alleenstaande Eritrese moeder met twee kinderen. Ze is zwanger. De vader is niet in beeld. Ze heeft last van depressies. En ze heeft nauwelijks contact met de buren. In de discussie aan tafel wordt gesuggereerd om je te richten op ouders van vriendjes en vriendinnetjes van de kinderen. En die vader, is die echt buiten beeld? Of denkt ze eerder hulp te krijgen als ze die vader buiten beeld houdt? Het netwerk is fragiel: misschien de buurvrouw, misschien de kerk. “Vanuit de zorgverlenersrol hebben we de neiging om mensen in het netwerk te fietsen, zonder dat we uitgaan van de vraag van Sita”, stelt een deelnemer.
Sita zou baat hebben bij iemand die naast haar staat, denkt Ingeborg van TEAM ED, een sociaal uitzendbureau dat ervaringsdeskundigen uitzendt om individuen en organisaties te ondersteunen. “Als een ervaringsdeskundige met iemand in gesprek gaat die in eenzelfde soort situatie zit, dan krijg je een ander soort gesprek. Ervaringsdeskundigen kunnen naast iemand gaan zitten. Kunnen vragen: wie ben je? Waar word je blij van? Wij hebben de tijd om verbinding te maken.” Ook systeemtherapeut Rimke ter Heege denkt dat een vrijwilliger een uitkomst zouden zijn voor Sita. Die kan naast haar staan bij het opvoeden, bij het leggen van contacten met formele organisaties en dienen als ‘praatpaal’.
Vraag is uiteindelijk hoe Sita zo’n vrijwilliger vindt. Vaak kunnen professionals, zoals de verloskundige of jeugdverpleegkundige bij de jeugdgezondheidszorg gezinnen doorleiden, maar dan moeten zij de informele steunorganisaties wel kennen. Tijdens de bijeenkomst presenteren een aantal professionals van die informele organisaties zich. Zo biedt HVO Querido opvang, begeleiding, herstelgerichte groepen en trainingen en dagbesteding aan mensen in een kwetsbare situatie. ’t Kabouterhuis biedt hulp aan kinderen met een ontwikkelingsachterstand, met opvoedingsproblemen of met psychiatrische problemen. En Eigen Kracht Centrale helpt mensen hun netwerk in kaart te brengen en samen met inschakeling van die eigen kring een plan te maken en te besluiten over oplossingen.
En er zijn nog meer organisaties in Amsterdam en soms specifiek in Zuidoost die zich bezighouden met kwetsbare groepen. Stichting Sina ondersteunt mensen met financiële problemen. Het Wereldhuis is een centrum voor informatie en advies, scholing en cultuur voor mensen zonder verblijfsvergunning. Africa Women Perspective richt zich op Oost-Afrikaanse vrouwen in Zuidoost. Stichting Carabic initieert activiteiten gericht op de maatschappelijke zelfredzaamheid, integratie en participatie van vooral kwetsbare Caribische en moslimvrouwen en kinderen in Amsterdam Zuidoost. “Wij hebben een community center in Holendrecht, met een moeder-kindgroep”, vertelt een vertegenwoordiger van Stichting Caribic.
”Moeders hebben behoefte aan samenkomen. Aan het ondersteunen van elkaar. Bij onze projecten is altijd wat te eten, want eten verbindt.”
Adinda Blonk, kraamverzorgster bij Kraam & Co:
“Er zijn best veel informele organisaties. Daarvan ken ik er een aantal, zoals Stichting Babyspullen, waarbij we soms aankloppen voor babyspullen. Soms doneren we spullen aan BabyHope of zamelen we zelf spullen in voor cliënten die het nodig hebben. Maar er blijkt ook veel informele hulp beschikbaar voor het ondersteunen van een cliënt. Waarom doen we daar niet vaker een beroep op? Als kraamverzorger heb ik veel ruimte om het gesprek aan te gaan. Dat kan bijvoorbeeld bij de intake, door de cliënt te vragen bij ze terechtkan met vragen. Of hoe ze het financieel redt. Ik heb cliënten met financiële problemen. Had ik geweten dat stichting Sina daarbij ondersteuning biedt, had ik die zeker eerder ingeschakeld.”
Marjolein Stuart, jeugdarts bij GGD Amsterdam:
“Het zou mooi zijn als we samen kunnen optrekken voor gezinnen. Dat kan heel praktisch: vandag zat ik naast een coördinator van Eigen Kracht. Zij vertelde dat Eigen Kracht ook kon helpen om een netwerk in kaart te brengen. Dat zou een moeder in een geïsoleerde situatie kunnen helpen. Ik wist dat Eigen Kracht er was, maar dacht dat het daarbij ging om problemen oplossen via het netwerk. Ik wist niet dat Eigen Kracht ook ingezet kon worden om het netwerk in kaart te brengen. Nu hebben we contactgegevens uitgewisseld. Dat Eigen Kracht een informele partij is maakt het contact anders. Maar we – formele en informele partijen – kunnen wel samenwerken, in het belang van een cliënt.”
Deze website is gemaakt in opdracht van GGD Amsterdam.
Teksten: Karlijn Broekhuizen en Robin Ouwerkerk
Eindredactie: Karlijn Broekhuizen
Fotografie: Olivier Middendorp
Vormgeving en techniek: Lisanne Gottenbos